PSYCHOLOGIEBLOG: HOE WERKT INSPIRATIE?

Ik begon mijn zoektocht naar hoe inspiratie werkt met het idee dat ik geen inspiratie had, maar dat klopt niet helemaal. Ik heb genoeg om over te schrijven (nog steeds tweehonderd concepten), maar ik blokkeer. Ik denk door boosheid, of anders vanwege angst om kwetsbaar te zijn. Ondanks dat inspiratie niet mijn probleem was, leek het me alsnog interessant om er meer van te weten, dus ik zette mijn zoektocht voort.

Van tevoren wist ik vrij weinig over de psychologie van inspiratie, ik wist niet eens zeker of er wel eens onderzoek naar is gedaan. Wel wist ik dat psychologen geïnteresseerd zijn in het opwekken van ideeën door middel van brainstorming, en hoe dat het beste werkt. Laat ik daar mee beginnen.

Ideeën opwekken

Ideeën zijn belangrijk. Voor bloggers, natuurlijk, maar zeker ook voor mensen in het bedrijfsleven. Ideeën vormen de basis voor innovatie. Vandaar dat onderzoekers geïnteresseerd zijn in hoe mensen het beste ideeën op kunnen wekken. Je zou kunnen zeggen: ze kijken naar wat de ideale omstandigheden zijn voor inspiratie. Misschien heb je zelf wel eens een brainstorm sessie gehouden. Als je een beetje introvert bent, kun je je voorstellen dat het los roepen van dingen niet de beste methode is; de kennis van de wat stillere en de wat luie mensen wordt dan niet benut. Onderzoek wijst dan ook uit dat de meeste ideeën ontstaan wanneer mensen eerst in hun eentje een paar dingen opschrijven, en daarna pas in een groep gaan werken.

Humeur & ideeën

Het onderzoek naar brainstormen gaat vrijwel altijd over groepen, alleen schrijf ik zelf nooit blogs in een groep, jij wel? Dus ik zette mijn onderzoek voort naar losse factoren die een invloed hebben op ideeën. Ik kwam al snel tot de conclusie dat het niet gek is dat boosheid mij blokkeerde: veel onderzoek heeft uitgewezen dat een slecht humeur een negatieve invloed heeft op creativiteit. Gasper (zie de bronvermelding) deed er een onderzoek naar en kwam tot de conclusie dat mensen in een verdrietige stemming bang waren voor fouten. Zodra hij tegen de mensen met een verdrietig humeur zei: Het maakt niet uit wat je opschrijft, verdween het effect van humeur op het aantal opgewekte ideeën. Dus: zorg er ofwel voor dat je blij bent als je dingen bedenkt (dit gaat voor mij sowieso niet werken) ofwel dat je niet bang bent om iets niet goed te doen.

Creativiteit en het brein

Helaas wordt er weinig vermeld over de achterliggende processen: hoe kan het dat een slecht humeur zorgt voor minder creativiteit? Wat zijn de achterliggende processen van creatief zijn en hoe heeft humeur daar een impact op? Als je wel wat meer theoretische inhoud over inspiratie wil, kom je al snel uit bij creatieve cognitie. Het gaat dan om de denk- en informatieprocessen (cognitie) achter creativiteit. Eén van de onderzoeksvelden binnen creatieve cognitie is creativiteit in de hersenen. Daar kan bijvoorbeeld onderzoek naar worden gedaan door mensen te selecteren op creatief en niet-creatief (door vragenlijsten) en vervolgens hun hersenen te vergelijken, of door mensen iets creatiefs te laten doen terwijl hun hersenen bekeken worden.

Ooit gehoord van het idee dat de rechterhersenhelft creatiever is dan de linker? Well, thats a myth. De onderzoeken naar dit gebied zijn best wel lastig om te begrijpen, maar wat ik eruit opmaak is dat er eigenlijk over het gehele brein activatie is bij creativiteit, en dat er niet echt patronen in te ontdekken zijn. Wie weet komt dat ooit nog!

Ook leuk

– Als mensen samenwerken in een groep om ideeën op te wekken, kan het geheugen iets heel geks doen: je herinnert je alsof jij iets hebt bedacht, maar het idee was oorspronkelijk van iemand anders. Dit heet onbewuste plagiaat, of recall-own plagiarism.
Slaap is goed voor creativiteit, maar je kunt ook bewust creativiteit creëren tijdens je slaap. In een interessant onderzoek hebben onderzoekers mensen een creatieve opdracht gegeven, en tegelijkertijd verspreidden ze een verborgen geur (sinaasappel-vanille welteverstaan)  Toen de onderzoeksdeelnemers sliepen, verspreidden ze de geur weer. De ochtend erop waren de deelnemers creatiever!
– Mensen denken wel eens dat er een link bestaat tussen mentale stoornissen en creativiteit. Uit een onderzoek naar depressie en angststoornissen bleek in ieder geval dat dat niet het geval is!